9 дек. 2012 г.

У Менску ўшанавалі памяць Максіма Багдановіча

121 год таму нарадзіўся вялікі беларускі паэт, публіціст, перакладчык Максім Багдановіч.

9 снежня ў Мінску прайшоў мітынг у гонар памяці паэта. Каб пакласці кветкі каля помніка Багдановічу прыйшлі навучэнцы школ, Сувораўскага вучылішча, літаратурныя дзеячы, працаўнікі музея Багдановіча, а таксама нашчадкі паэта.

Максім Багдановіч з'яўляецца адным з утваральнікаў сучаснай беларускай мовы. Багдановіч выступаў як крытык і гісторык літаратуры. Распачынальнік традыцыі беларускага мастацкага перакладу.

Прапрадзед Максіма па бацькоўскай лініі прыгонны Сцяпан быў першым у родзе, хто стаў насіць прозвішча Багдановіч, па свайму айчыму Нікіфару Багдановічу, бо ўвайшоў у склад яго «двара» падаткавага адзінкай; па бацьку ж ён быў Скоклічам.

Прадзед Лук'ян Сцяпанавіч быў дваровым, садоўнікам; жонкай яго была Арына Іванаўна-Лукашэнка.

Дзед Юрый Лук'янавіч быў дваровым, кухарам, належаў да Касарычскага сельскага таварыства Ляскавіцкай воласці Бабруйскага павет. Да гэтага таварыства і бацька Максіма, Адам Ягоравіч, быў прыпісаны аж да звальнення для паступлення на дзяржаўную службу.

Дзед яшчэ маладым чалавекам быў прывезены сваім памешчыкам у Халопенічы Барысаўскага павета, дзе ён і абгрунтаваўся, уступіўшы ў шлюб з бабуляй паэта Анэляй Фаміной-Осьмак. 

Па ўспамінах Адама Багдановіча, яна была «чалавекам дзіўна рахманай і ўзнёслай душы, з тонкім пачуццём такту, разам з тым валодала выдатнымі матэматычнымі здольнасцямі».

Акрамя таго Анэля была выдатнай апавядальніцай народных казак, пераняўшы гэты дар часткова ад сваёй маці Рузалі Казіміраўны Осьмак. Перадача казачнага сюжэту для апошняй была творчым актам; кожны раз яна ўносіла ў апрацоўку сюжэту новыя рысы: гаварыла моцна і нараспеў, надаючы апавяданню прыкметную рытмічнасць, якую Адам Багдановіч стараўся захаваць у запісах яе казак.

Па гэтых казках Максім упершыню пазнаёміўся з беларускай мовай.

Ведала яна таксама мноства беларускіх песень і наогул была носьбітам і захавальніцай народнай даўніны: абрадаў, звычаяў, варожб, паданняў, прыказак, прымавак, загадак, народных лекавых сродкаў і іншага. Яна была вядомая ў Халопеніцкай акрузе як варажбітка-знахарка і ахоўніца народнага абраду ў выдатныя моманты жыцця. Да яе прыходзілі за саветам і кіраўніцтвам і ва ўсіх ўрачыстых выпадках запрашалі распарадчыцай — «парадак даваць» .

Шмат што з велізарнага запасу яе ведаў Адам Багдановіч выкарыстаў у сваіх этнаграфічных працах, праз іх яна аказала ўплыў і на праўнука, які своеасабліва перапрацаваў атрыманы матэрыял у сваёй творчасці. Напрыклад, «Змяіны цар» з цыклу «У зачараваным царстве», уяўляе сабой паэтычную перапрацоўку народнага павер'я, змешчанага ў працы бацькі «Перажыткі старажытнага светаўяўлення ў беларусаў».

Багдановіч дэбютуе як пісьменнік у 1907 годзе — газета «Наша Ніва» друкуе ягонае апавяданне «Музыка». У пачатку 1914 года ў Вільні ў друкарні Марціна Кухты выйшаў ягоны паэтычны прыжыццевы зборнік вершаў «Вянок».

У 1916 годзе Максім Багдановіч напісаў верш «Пагоня», які пасля стаў адным з нацыянальных гімнаў Беларусі.

Спадчына Максіма Багдановіча ўвайшла ў залаты фонд беларускай культуры.

Комментариев нет:

Отправить комментарий