Шатландыя і палескі сепаратызм

Прэм'ер-міністр Вялікабрытаніі і Першы міністр Шатландыі, лідэр Шатландскай нацыянальнай партыі падпісалі 15 кастрычніка Эдынбургскае пагадненне наконт рэферэндуму па незалежнасці Шатландыі ў 2014 годзе. Узгадненне пагаднення ішло больш за 8 месяцаў, гэтаму папярэднічала перамога шатландскай партыі на выбарах у парламент Шатландыі. Як гэтая навіна стасуецца да Беларусі?

Калі закранаецца тэма сепаратызму, дык кожны другі згадвае палескі рэгіён на паўднёвым захадзе краіны, які адрозніваецца сваімі гаворкамі, пераходнымі ад беларускіх да ўкраінскіх. А тым часам варта было б згадваць іншае. А, напрыклад, факт, калі памежны раён Браншчыны зусім нядаўна папрасіўся ў склад Беларусі. Або тое, што на землях цяперашняй Расіі побач з намі тамтэйшыя аматары даўніны ўсё больш цікавяцца балцкай спадчынай сваіх рэгіёнаў, што, у сваю чаргу, рана ці позна прыводзіць да пільнага погляду на Беларусь як ядра даўнейшых усходніх балтаў.

Што ж да палескага рэгіёну, дык па той бой беларуска-ўкраінскай мяжы, за Маларытай, мае свой выток вялікая рака Прыпяць. Прыпяцкія вытокі даўней, трэба думаць, сакралізаваліся, пра што сведчаць назвы вакол гэтых вытокаў: урочышчы Прускія горы, Крывічоўскае балота, вёска Галядзін (балцкая голядзь жыла пад Масквой), возера Свіцязь (іншае возера Свіцязь - пад Наваградкам). Відавочна ўключэнне гэтага месца ў шырокі кантэкст тэрыторыі на поўнач ад яе, у беларускі і шырэй - балцкі. Згадка гэтага мела б быць годным адказам тым, хто паказвае на моўныя асаблівасці Заходняга Палесся. Моўныя? Гэта пазнейшае. А першаснае - гэта нашая даўнейшая сакральная прастора, якая мае вартасць нават па-за моваю.

Тым часам з канца верасня да 19 кастрычніка (гэтая пятніца) у Менску працуе выстава маларыцкіх строяў - у Аддзеле беларускай народнай творчасці БНТУ (галоўны корпус, левая лоджыя, 2 паверх). На выставе якраз і можна дакрануцца (у тым ліку літаральна) да нашай сівай даўніны.